Het Hof Het Hof heeft in de loop der eeuwen meerdere functies gehad. Zo heeft het gefungeerd als gemeentehuis, werd er recht gesproken en belangrijke buitenlandse gasten ontvangen. Ook heeft het dienst gedaan als verblijfplaats voor Willem van Oranje en de graaf van Leicester.
De onbeschaamde
Het huis de Onbeschaamde dankt zijn naam aan de weddenschap van de drie broers Van Beveren over wie het meest gewaagde beeld op zijn gevel zou durven te zetten. Abraham van Beveren liet een naakt jongetje tegen de gevel aan het huis in de Wijnstraat in Dordrecht plakken.
De Biesbosch
De Biesbosch is ontstaan na de Sint-Elisabethsvloed van 1421, toen de Groote of Zuidhollandsche Waard veranderde in een grote binnenzee. Zestien dorpen werden door het water opgeslokt. De naam Bergsche Veld werd veranderd in Biesbosch (bos van biezen).
Stadhuis Dordrecht
In 1383 werd het door Vlaamse kooplieden gebouwd en gebruikt als markthal. Vanaf 1544 zetelden de bestuurders van de stad er en vond het gebouw zijn bestemming als stadhuis. Het plein voor het stadhuis dateert uit 1679, de gevel en de trap met leeuwen uit de 19e eeuw.
Gevelstenen
Men hoeft in Dordrecht maar om zich heen te kijken om te ervaren hoeveel monumentaal erfgoed de stad bezit. Dordrecht, de oudste stad van Holland, telt bijna 1.000 Rijksmonumenten en ruim 600 Gemeentelijke monumenten en tig prachtige gevelstenen.
Groothoofdspoort Dordrecht, waterzijde. De Groothoofdspoort, eens onderdeel van de imposante Dordtse stadsmuur, kreeg zijn huidige vorm in 1616-1618 om de gasten die de stad bezochten in verband met de Synode van Dordrecht op passende wijze te ontvangen. Het beeldhouwwerk aan de waterzijde toont de Dordtse stedemaagd.

Cursus Dordtologie

Voor iedereen met belangstelling voor historisch Dordrecht organiseert het Historisch Platform Dordrecht sinds 2008 de Cursus Dordtologie. Met deze cursus wil de Stichting meer kennis verschaffen over de geschiedenis van Dordrecht en daarmee draagvlak kweken voor een verantwoorde omgang met het cultureel erfgoed van de stad. In tien wekelijkse lessen wordt aandacht besteed aan de geschiedenis van de stad en het Eiland van Dordrecht. De cursus wordt afgesloten met een elfde bijeenkomst, in de vorm van een groepsopdracht, gevolgd door een stadswandeling. 

.

 

Praktische informatie                

  • Frequentie: twee maal per jaar. Van januari tot april en van september tot november
  • Tijdstip: op zaterdag van 10 tot 12 uur
  • Locatie: Remonstrantse Kerk, Cornelis de Wittstraat 28, 3311 GD  Dordrecht
  • Kosten: € 135,00. Betaalde kosten wordt niet gerestitueerd bij eventuele annulering
  • Aantal cursisten: maximaal 30 per cursus
  • Lesmateriaal: een geïllustreerde syllabus (inbegrepen)

 

Cursusinhoud

Let op: volgorde lessen kan afwijken!

1. Apud Thuredrech. Ontstaan en groei van Dordrecht ca 1000-1420, door Remy Balistreri.

Aan de hand van oorkonden, kronieken, kaarten en illustraties wordt in dit cursusdeel het ontstaan en de groei en bloei van de stad Dordrecht tussen 1000 en 1420 behandeld. De cursisten krijgen de bronnen te zien en horen wat er nou werkelijk staat en wat dat betekent. Hieruit hebben historici gereconstrueerd wat we weten over de ontwikkeling van een veenontginning aan een rivier tot de rijkste handelsstad van Holland. We leren ook hoe die bronnen zijn geïnterpreteerd en wat de valkuilen hierbij waren. Vooral doordat men in die laatste viel, bleven er allerlei tot nu toe voortdurende misverstanden over de geschiedenis van Dordrecht in de middeleeuwen bestaan.

2a. Het eiland van Dordrecht: de fysieke basis van ons bestaan, door G.J. Schiereck.

In dit cursusdeel wordt ingegaan op de Dordtse ‘prehistorie’ (tot 1000), de opkomst en ondergang van de Grote Waard (1000 tot 1600) en de opbouw van het Eiland van Dordrecht (vanaf 1600).

Deze lezing wordt gegeven in combinatie met lezing 2b.

2b. Ten zuiden van de Zeedijk, door Reinier Jaquet.
Een aantal objecten en onderwerpen uit de geschiedenis van cultuur en natuur in het poldergebied , zoals eendenkooien, oude veerhuizen en griendhuizen en de voormalige visserij staan centraal. Deze lezing wordt gegeven in combinatie met lezing 2a.

3. Dordrecht ondergronds, door Jacqueline Hoevenberg en Deborah Paalman.
De gemeente Dordrecht bezit één van de gaafste historische stadsgezichten en de middeleeuwse structuur van de stad is nog bijna volledig intact. Op het gebied van archeologie heeft Dordrecht een uniek bewaard middeleeuws bodemarchief, dat in Europa zijn weerga niet kent. De oorspronkelijk middeleeuwse binnenstad van Dordrecht beslaat een oppervlak van circa 1 km2, de rest van het Eiland van Dordrecht is circa 98 km2 groot. Archeologische resten zijn de belangrijkste informatiebron voor het grootste deel van ons verleden. Omdat het bodemarchief een onvervangbaar gezamenlijk goed is, heeft ook Nederland in 1992 het Europese Verdrag van Malta getekend. In dit verdrag werd voorgesteld de archeologische waarden zoveel mogelijk op hun oorspronkelijke plek – in situ – te behouden omdat de (niet verstoorde) bodem over het algemeen de beste garantie is voor een goede conservering van archeologische resten. Alleen wanneer de bodem verstoord zal worden door bebouwing en alleen op plaatsen waar een belangrijk bodemarchief verwacht mag worden, zullen archeologische opgravingen plaats vinden. Aan de orde komen de beleidsregels en de praktische uitwerking daarvan en vervolgens een overzicht van bijzondere vondsten van de afgelopen jaren.

4.  De wording van Dordrecht van 1421 tot nu, door Kees Weltevrede.
Rode draad in deze les wordt de ontwikkeling van de stad qua ruimte, infrastructuur, godsdienst, politiek,  economie en mentaliteit vanaf de 15de eeuw tot nu. Natuurlijk komen aan de orde: Reformatie en gevolgen voor Dordrecht, de Tachtigjarige oorlog of Opstand in de Nederlanden met de vergadering van de Staten in het Hof, de moord op Johan en Cornelis de Witt, de Dordtse Synode.  We gaan de armoede in de 19de eeuw, het ontstaan van de arbeidersklasse en de sociale kwestie niet uit de weg. We bestuderen de gevolgen van de Eerste Wereldoorlog, we spreken over de crisis in de jaren dertig en volgen in grote lijnen de Tweede Wereldoorlog in Dordrecht. Verder komen de wederopbouw, de jaren zestig en de jaren voor de eeuwwisseling aan de orde. De 21ste eeuw komt ook nog een klein beetje aan bod als het herstel van de stad wordt bestudeerd tegen de achtergrond van de globalisering.

Kortom de geschiedenis van de stad wordt in vogelvlucht gevolgd in zevenmijlslaarzen tempo.

5. Scheepvaart en scheepsbouw, door  Sjoerd de Meer.
Dordrecht dankt haar belangrijkste ontwikkelingen aan haar ligging aan het knooppunt van grote rivieren. Welke vormen van scheepvaart en welke producten waren belangrijk en welke rol speelde de scheepsbouw in onze stad in de loop der eeuwen? Wat betekenden stapelrecht, VOC, WIC en binnenvaart?

6. Kerkelijke kunst in de middeleeuwen, door Niek Bakker.

In de bloeitijd van Dordrecht (14de en 15de eeuw) waren kerk en maatschappij (rooms)-katholiek. Uit deze periode bleven de middeleeuwse Grote of Onze-Lieve-Vrouwe kerk (kapittelkerk), de Sint-Nicolaas of Nieuwkerk (parochiekerk) en de Augustijnenkerk (kloosterkerk), met een groot deel van het voormalige klooster, bewaard. Er wordt uitgebreid ingegaan op de bouwstijl, symboliek en in- en exterieur van de Grote Kerk vanaf de stichting tot de reformatie in 1572. Ook aan de betekenis van de Sint-Nicolaas of Nieuwkerk en het Augustijnenklooster wordt ruim aandacht geschonken.

7. Duizend jaar religie in Dordrecht, door Fred van Lieburg.

In aansluiting op de vorige les wordt duidelijk gemaakt welke ontwikkelingen zich afspeelden rondom de reformatie en welke gevolgen dit had. Ook de ‘gedoogde’ godsdienstige richtingen, zoals lutheranen, doopsgezinden en joden komen aan bod.. De belangrijke scheiding tussen kerk en staat in 1796 en de gevolgen daarvan zijn het onderwerp van de tweede helft van de les. Een schema maakt duidelijk welke protestantse richtingen er sindsdien zijn ontstaan.

8. Bouwen en wonen door de eeuwen heen, door Andries Lugten.

Dordrecht is als een pakhuis in het groot; gebouwd voor de opslag van zout of suiker herbergt het later een werkplaats voor de scheepsbouw om tot slot tot appartementen getransformeerd te worden. Het centrum van Dordrecht heeft een rijke verzameling panden die het verhaal vertellen van een eeuwenlange aanpassing aan economische en sociale veranderingen.

9. Schilderkunst in Dordrecht (16de- 19de eeuw), door Sander Paarlberg.

Een overzicht van vier eeuwen waaruit blijkt dat veel belangrijke schilders uit Dordrecht afkomstig waren. Aelbert Cuyp, Ferdinand Bol, Aert Schouman, J.C. Schotel, Ary Scheffer. Opvallend is ook het grote aantal Dordtse leerlingen van Rembrandt. Veel werk verdween naar het buitenland, vooral dat van de beroemdste schilder, Aelbert Cuyp. In hoog aanzien, maar dan in Frankrijk, stond ook Ary Scheffer. Door bijzondere omstandigheden is veel werk van Scheffer hier terecht gekomen.

10. Monumenten in Dordts perspectief, door Sean Huizinga.

De geschiedenis van de monumentenzorg ontstond in Dordrecht met de oprichting van de ‘Vereniging Oud-Dordrecht’ in 1892. De visie op goede zorg voor monumenten is sindsdien ettelijke malen drastisch veranderd. Uit alle perioden is nog wel iets bewaard gebleven. Ook de ideeën, richtlijnen en restauraties van vandaag komen aan de orde.

11. Afsluitende bijeenkomst met aansluitend een stadswandeling.

Aan de hand van een aantal vragen kunt u tijdens een groepsopdracht voor uzelf nagaan of u de stof behandeld in de cursus Dordtologie goed in u heeft opgenomen. Aansluitend op deze toets vindt een stadswandeling plaats en zal aan u de titel Dordtoloog worden verleend.